De Verenigde Naties (1945)

Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog, die voortwoedde van 1939 tot 1945, waren steden door heel Europa en Azië verworden tot smeulende puinhopen. Miljoenen mensen waren omgekomen, miljoenen anderen waren dakloos of uitgehongerd. Russische troepen omsingelden de laatste resten van het Duitse verzet in de platgebombardeerde hoofdstad Berlijn. In de Stille Zuidzee voerde de Amerikaanse Marine nog steeds een felle strijd met de Japanse strijdkrachten die zich verschanst hadden op eilanden zoals Okinawa.

In april 1945 kwamen afgevaardigden uit 50 landen vol optimisme en hoop bijeen in San Francisco. Het doel van de Conferentie van de Verenigde Naties was om een internationale organisatie op te richten om de vrede te bevorderen en toekomstige oorlogen te voorkomen. De idealen van deze organisatie waren uiteengezet in het voorwoord van het beoogde handvest: “Wij, de volkeren van de Verenigde Naties, zijn vastbesloten om toekomstige generaties te behoeden voor de verschrikkingen van oorlog, die de mensheid al tweemaal tijdens onze generatie onnoemelijk veel leed heeft bezorgd.”

Het handvest van de nieuwe Verenigde Naties organisatie werd van kracht op 24 oktober 1945, een datum die elk jaar wordt herdacht als de Dag van de Verenigde Naties.

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948)

In 1948 had de wereld zijn aandacht volledig gericht op de nieuwe Mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties. Onder het bezielende voorzitterschap van Eleanor Roosevelt – weduwe van President Franklin Roosevelt, zelf actief voorvechtster van mensenrechten en de VN afgevaardigde van de Verenigde Staten – ging de Commissie aan de slag met het opstellen van een document dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens zou worden. Roosevelt verwees naar de Verklaring als de internationale Magna Carta voor de hele mensheid. Het werd op 10 december 1948 door de Verenigde Naties aangenomen.

In het voorwoord en in Artikel 1 verkondigt de Verklaring ondubbelzinnig de inherente rechten van alle mensen: “Terzijdestelling van en minachting voor de rechten van de mens hebben tot barbaarse handelingen geleid, die het geweten van de mensheid geweld hebben aangedaan. Terwijl de komst van een wereld waarin de mensen vrijheid van meningsuiting en geloof zullen genieten, en vrij zullen zijn van vrees en gebrek, is verkondigd als het hoogste ideaal van ieder mens…Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren.”

De lidstaten van de Verenigde Naties verbonden zichzelf tot samenwerking om de dertig artikelen van de mensenrechten te bevorderen, die voor de eerste keer in de geschiedenis waren samengebracht en geordend in één enkel document. Als gevolg hiervan zien we dat veel van deze rechten, in verschillende vormen, vandaag deel uitmaken van de grondwetten van democratische landen.